De anderhalve meter-regel is nooit eerder in de geschiedenis gebruikt om een griepepidemie onder controle te krijgen. Ook handen wassen, in de ellenboog niezen en andere hygiene-regels zien we dit jaar voor het eerst. Ook een lockdown, app en mondkapjes is een unicum. En ook is het, voor zo ver we weten, nooit eerder is gebeurd dat een pandemie is voor-gespeeld, geensceneerd. Zes weken voor de eerste besmetting vond er in Amerika een bijeenkomst plaats waarin tot in detail werd besproken hoe je een coronacrisis als overheid moet aanpakken. Vlak daarna zagen we overal ter wereld precies hetzelfde gebeuren als er toen onder leiding van de baas van de WHO en op initiatief van o.a. Bill Gates, was bedacht: lockdown, complotdenken, polarisatie, demonstraties en vele doden.
Een redelijk gewoon griepseizoen
2018: in één week 4092 sterfgevallen
Het hoogtepunt lag in de tweede week van maart: tussen 5 en 11 maart 2018 stierven er 4092 mensen. Die stierven lang niet allemaal aan griep, maar het waren wel veel meer doden dan gemiddeld. De laatste keer dat er in één week meer doden vielen was in januari 1945, tijdens de hongerwinter.
Er waren meerdere oorzaken voor die forse stijging van het aantal doden: het jaarlijkse griepvaccin bleek slecht opgewassen tegen het griepvirus van dat jaar, door een verkeerde keuze van bestandsdelen. Daarnaast was de winter van 2018 erg koud. Ouderen waren daardoor nog bevattelijker voor allerlei aandoeningen, waaronder de griep. De helft van de overledenen in die tweede week van maart was, net als nu in de Tweede golf, boven de 80 jaar.
Maar als er dan geen doorslaggevende verschillen zijn, waarom pakt nu de hele wereld het op dezelfde manier aan? Waarom heeft de WHO kennelijk met alle landen dezelfde afspraken gemaakt? Wat hebben de mensen er aan die toen op die illustere bijeenkomst aanwezig waren? Maar een nog belangrijkere vraag is: waarom doen vrijwel alle landen mee aan deze poppenkast? Daarover gaan de wildste verhalen, mensen die ze rondbazuinen worden, net als op die bijeenomst besproken, weggezet als complotdenkers.
Twee ‘mooie’ voorbeelden zijn de uitzending vanLubach, afgelopen zondag (18 oktober) waarin hij alle mogelijke complotgedachten nog eens fijntjes langs liet komen, met als achterliggende doel om iedereen die zich verzet tegen de coronamaatregelenen belachelijk te maken. Het artikel in het AD van vandaag (22 oktober) maakte het nog bonter: als het aan Sander van der Linden ligt, zou hij het liefst zien dat alle andersdenkenden werden opgesloten in een gesticht, of minstens zouden worden gehersenspoeld tot dat ze weer ‘normaal’ kunnen denken, het nieuwe normaal wel te verstaan.
Dan kun je je afvragen: wat is het grootste gevaar voor een vrije samenleving, deze Sander van der Linden (en natuurlijk het AD) en Arjen Lubach, of de zogenaamde complotdenkers? Als het aan hem ligt zal er alleen vrijheid van meningsuiting zijn voor degenen die het met hem eens zijn. Dat het een politiestaat.
Geen lockdown
Nog even terug naar 2018. Toch was er toen geen ‘intelligente lockdown’ en waren cafés, winkels en scholen gewoon open, werden mondkapjes niet verplicht gesteld, noch werd een kind naar huis gestuurd als hij hoestte. Ook gingen de bedrijven niet met bosjes tegelijk tegen de vlakte en werden er niet heel veel mensen werkloos. Dus stierven er ook niet meer mensen aan eenzaamheid, stress of depressie, omdat dat hun afweersysteem ernstig verzwakte. En konden we gewooon opvakantie naar het buitenland.
Wat maakt de corona-epidemie van nu dan zo veel anders (erger) dan die eerste maanden van 2018? In ieder geval niet het aantal dodelijke slachtoffers, want we zijn nog lang niet bij die 10.000 van 2018. Wat eventueel een reden kan zijn om zulke draconische maatregelen te nemen, is dat coronapatienten aangeven dat de symptomen van dit virus veel heftiger zijn dan een ‘gewone’ griep. Maar hoe weten deze mensen dat? Hebben ze al eerder met griep op de IC gelegen?
Volgens voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC), Diederik Gommers, is de druk op de intensive cares nu hoger? ,,De ic lag toen echt propvol en daardoor moesten we operaties uitstellen. Maar dat is niet te vergelijken met nu’’, licht hij toe. ,,Nu hebben we al 20 procent meer bedden binnen de ic. Vooral Brabantse ziekenhuizen hebben nu operatiekamers of uitslaapkamers in gebruik, dat hebben we in eerdere griepperiodes niet gedaan. We wilden toen binnen de ic-omgeving meer bedden creëren, alleen dat lukte maar mondjesmaat vanwege tekort aan personeel.’’
Hoewel de IC’s ‘propvol’ lagen, is het toch niet te vergelijken met nu. Mischien omdat er toen veel meer mensen dood gingen aan de griep dan aan ‘corona’. Het verschil blijkt uit de cijfers van de stichting Nationale Intensive Care Evaluatie: tijdens de epidemie in 2018 lagen er op het hoogtepunt 350 patiënten met ademhalingsproblemen op de Nederlandse ic’s. Nu zijn dat er met de Tweede golf iets meer dan 400, oftewel 1.3 patient per ziekenhuis.
Nog een verschil: ‘doordat Covid-19 nieuw is, is niemand beschermd’, volgens de RIVM-woordvoerder, Coen Berends. Hij bevestigt dat reguliere griep zich minder snel verspreidt ‘doordat veel mensen enige afweer hebben – natuurlijk of door een vaccin’. ,,Bij het coronavirus heeft nog niemand afweer. Het virus grijpt dus snel om zich heen. Als je niets doet liggen de ziekenhuizen – en met name de ic’s – in korte tijd overvol. Je krijgt dan mogelijk situaties zoals in Italië. Dat proberen we nu te voorkomen.”
Gezien wat ik eerder zei, is dat bewijsbaar niet waar. Eind mei was het coronavirus uitgewoed, en aangezien het elk jaar terugkeert, hebben we net zoveel afweer als andere jaren. Bovendien is het aantal mensen dat aan griep is overleden, ondanks het zogenaamde gebrek aan bescherming, nog steeds veel groter dan het aantal zogenaamde corona-doden.
‘Dit is een ernstig beeld’
Ook volgens huisarts Jako Burgers is corona niet te onderschatten. ,,Dit is een ernstig beeld. Ik vind dat we dit heel serieus moeten nemen. Ik denk dat er meer doden gaan vallen dan in 2018. Dit virus is geen fijne manier om dood te gaan.’’ Dat heeft ook niemand gezegd, maar doodgaan aan de griep, zoals in 2018 lijkt me ook geen feestje. En dat we ‘dit’ serieus moeten nemen, betwist ook niemand.
Volgens socioloog Tanja Traag van het Centraal Bureau voor de Statistiek : ,,moeten mensen niet vergeten is dat die ruim 9400 extra sterfgevallen in de griepgolf van 2018 over een periode van achttien weken ging. Dat gaat dus om gemiddeld 75 sterfgevallen per dag. Dat is vergelijkbaar met of lager dan de sterfgevallen aan corona de laatste dagen. We weten alleen niet of die aantallen doorzetten.’’
Verkiezingen
Toen niet, maar nu wel: hoewel het aantal besmettingen dag na dag stijgt, en de ziekenhuizen volgens de mensen op tv en in de krant roepen dat de ziekenhuizen razendsnel vollopen, zijn dat waarschijnlijk met name mensen die in ziekenhuizen werken die het ergst getroffen zijn. Als je het hebt over iets meer dan 400 mensen op de IC, dan is dat gemiddeld 1.3 patienten per ziekenhuis. Bovendien is de ligtijd aanmerkelijk korter geworden sinds het begin van de pandemie omdat we betere manieren hebben gevonden om met deze ziekte om te gaan, zodat de druk op de IC’s kleiner is dan eenpaar maanden geleden.
Dat er meer mensen positief getest worden heeft vooral te maken met de mogelijkheden die de PCR-test daartoe biedt: wil je meer besmettingen dan verhoog je gewoon het aantal vergrotingen. Omgekeerd zou je kunnen zeggen dat we de knop ook de andere kant op kunnen draaien, dan zijn we binnen de kortste keren van 90% van de zogenaamde corona-besmettingen af en kunnen we snel weer terug naar het oude gewoon.
Waarschijnlijk zal dat nog niet gebeuren ben ik bang, ik denk dat we moeten wachten tot januari, februari zodat het virus vlak voor de verkiezingen uit ons land is verdwenen, zodat Rutte zegevierend over de streep komt. Grote kans dat er vlak voor deze verkiezingen ook een begin wordt gemaakt met vaccineren. Oh ja, ook dat speelde in 2018 niet.